Czas teraźniejszy – Present Continuous

Co robisz w tym momencie? Czytasz artykuł o czasie present continuous! Ten dynamiczny czas gramatyczny używamy właśnie wtedy, gdy mówimy o czynnościach wykonywanych w chwili mówienia.

Present continuous (nazywany również Present Progressive) to jeden z podstawowych czasów w języku angielskim. Kiedy używamy present continuous? Przede wszystkim do opisania sytuacji, które dzieją się teraz, w tej chwili. Budowa present continuous jest dość prosta i składa się z dwóch elementów: formy czasownika to be (am/is/are) oraz czasownika z końcówką -ing. W tym artykule przedstawimy wszystkie zasady dotyczące tworzenia i stosowania tego czasu, a także przygotowaliśmy praktyczne ćwiczenia, które pomogą Ci opanować present continuous do perfekcji.

Budowa czasu Present Continuous

Podstawą każdego zdania w czasie present continuous jest prosta formuła, która pozwala na wyrażenie czynności odbywających się w chwili mówienia. Przyjrzyjmy się szczegółowo budowie tego czasu, aby w pełni zrozumieć jego zastosowanie.

Struktura zdania: podmiot + to be + czasownik -ing

Czas present continuous składa się z dwóch kluczowych elementów gramatycznych. Pierwszym z nich jest czasownik posiłkowy „to be” (am, is, are), a drugim – czasownik główny z końcówką -ing. Ta kombinacja tworzy charakterystyczną strukturę tego czasu:

Podmiot + czasownik to be (am/is/are) + czasownik z końcówką -ing + reszta zdania

Warto zapamiętać, że sam czasownik z końcówką -ing nie tworzy jeszcze czasu present continuous – konieczny jest również odpowiednio odmieniony czasownik „to be”. To właśnie czasownik „to be” funkcjonuje jako operator w tworzeniu zdań i to on podlega odmianie przez osoby.

Odmiana czasownika to be

Prawidłowe stosowanie czasu present continuous wymaga znajomości odmiany czasownika „to be” przez osoby. Poniżej przedstawiam pełną odmianę w formie długiej oraz skróconej:

• I – forma długa: am, forma skrócona: I’m

• You – forma długa: are, forma skrócona: You’re

• He / She / It – forma długa: is, forma skrócona: He’s, She’s, It’s

• We – forma długa: are, forma skrócona: We’re

• You (liczba mnoga) – forma długa: are, forma skrócona: You’re

• They – forma długa: are, forma skrócona: They’re

Przykłady zdań twierdzących

Aby lepiej zrozumieć budowę zdań w czasie present continuous, przyjrzyjmy się kilku praktycznym przykładom:

1. I am reading a book now. (Czytam teraz książkę.)
2. You are watching TV. (Oglądasz telewizję.)
3. He is playing football. (On gra w piłkę nożną.)
4. She is studying for her exam. (Ona uczy się do egzaminu.)
5. It is raining at the moment. (W tej chwili pada deszcz.)
6. We are discussing the problem. (Dyskutujemy o problemie.)
7. They are renovating their house. (Oni remontują swój dom.)

W powyższych zdaniach widzimy, jak podmiot łączy się z odpowiednią formą czasownika „to be”, po którym następuje czasownik główny z końcówką -ing. Ponadto, często używa się wyrażeń takich jak „now”, „at the moment” czy „right now”, które podkreślają, że czynność odbywa się w chwili mówienia.

Present Continuous – Zasady tworzenia formy -ing

Tworzenie formy -ing, niezbędnej w czasie present continuous, wymaga znajomości kilku kluczowych zasad. Zapoznanie się z nimi pozwoli Ci uniknąć typowych błędów i poprawnie tworzyć ten ważny element gramatyczny.

Dodawanie -ing do czasowników regularnych

W przypadku większości regularnych czasowników angielskich, tworzenie formy -ing jest wyjątkowo proste – wystarczy dodać końcówkę -ing do podstawowej formy czasownika:

• talk → talking (mówić → mówiący)
• play → playing (grać → grający)
• work → working (pracować → pracujący)

Zmiany ortograficzne: końcówka -e, podwajanie spółgłosek

Jednak niektóre czasowniki wymagają specjalnych zmian ortograficznych:

1. Czasowniki zakończone na -e: Usuwamy literę -e i dodajemy końcówkę -ing:
   • dance → dancing (tańczyć → tańczący)
   • write → writing (pisać → piszący)
   • make → making (robić → robiący)
2. Czasowniki z jedną sylabą zakończone jedną samogłoską i spółgłoską: Podwajamy ostatnią spółgłoskę przed dodaniem -ing:
   • stop → stopping (zatrzymać → zatrzymujący)
   • run → running (biegać → biegnący)
   • swim → swimming (pływać → pływający)

Zasada podwajania spółgłosek dotyczy również czasowników wielosylabowych, w których akcent pada na ostatnią sylabę:

• begin → beginning (zaczynać → zaczynający)
• prefer → preferring (preferować → preferujący)

Jednakże gdy akcent pada na pierwszą sylabę, nie podwajamy spółgłoski:

• visit → visiting (odwiedzać → odwiedzający)

Czasowniki zakończone na -ie

Czasowniki zakończone na -ie wymagają specjalnego traktowania. W ich przypadku zamieniamy -ie na -y przed dodaniem końcówki -ing:

• lie → lying (leżeć → leżący)
• die → dying (umierać → umierający)
• tie → tying (wiązać → wiążący)

Wyjątki i nieregularności

Istnieje kilka czasowników, które nie podlegają standardowym regułom lub mają alternatywne formy:

• be → being (być → będący)
• see → seeing (widzieć → widzący)
• age → ageing / aging (starzeć się → starzejący się)

Warto zauważyć, że w brytyjskiej wersji angielskiego czasami zachowuje się literę -e w formie -ing niektórych czasowników, szczególnie gdy chcemy uniknąć niejednoznaczności wymowy, np. singeing (opalanie) w przeciwieństwie do singing (śpiewanie).

Znajomość tych zasad pozwoli Ci poprawnie tworzyć formę -ing w czasie present continuous, co jest niezbędne do prawidłowego komunikowania się w języku angielskim.

Zastosowanie czasu Present Continuous

Poznanie różnych zastosowań czasu present continuous jest kluczem do jego prawidłowego używania. Choć jego budowa może wydawać się prosta, to właśnie umiejętność rozpoznania, kiedy należy go użyć, sprawia wielu osobom trudność.

Czynności wykonywane w chwili mówienia

Present continuous używamy przede wszystkim do opisywania czynności, które odbywają się dokładnie w momencie, gdy o nich mówimy. Te czynności zwykle trwają krótko i nie są zakończone, gdy o nich wspominamy.

• I am talking to you now. (Rozmawiam z tobą teraz.)
• She is cooking dinner at the moment. (Ona w tej chwili gotuje obiad.)
• They are swimming in the pool right now. (Oni pływają w tym momencie na basenie.)

Sytuacje tymczasowe

Czas ten stosujemy również do opisywania sytuacji tymczasowych, które trwają przez pewien okres w teraźniejszości, ale niekoniecznie w momencie mówienia.

• She is living with her sister this month. (Ona mieszka u swojej siostry w tym miesiącu.)
• I’m working from home for now. (Na razie pracuję z domu.)
• He is temporarily using his brother’s car. (On tymczasowo używa samochodu swojego brata.)

Plany na najbliższą przyszłość

Kolejne zastosowanie to wyrażanie zaplanowanych czynności w przyszłości, zwłaszcza gdy mamy na myśli konkretne ustalenia, często z czasownikami ruchu.

• We’re going on holiday tomorrow. (Jutro jedziemy na wakacje.)
• I’m meeting my boyfriend tonight. (Spotykam się dziś wieczorem z moim chłopakiem.)
• They are visiting you next winter. (Oni odwiedzą cię następnej zimy.)

Zmiany i rozwój

Present continuous używamy także do opisywania zmieniających się stanów lub sytuacji, które ulegają rozwojowi.

• The children are growing up quickly. (Dzieci szybko dorastają.)
• The climate is changing rapidly. (Klimat szybko się zmienia.)
• Your English is improving. (Twój angielski się poprawia.)

Czynności powtarzające się i irytujące

Z wyrażeniami takimi jak „always”, „constantly”, „continually” czas ten opisuje powtarzające się czynności, które są irytujące dla mówiącego.

• He is always complaining about work. (On zawsze narzeka na pracę.)
• Why are you always criticising me? (Dlaczego zawsze mnie krytykujesz?)
• She is constantly checking up on her. (Ona ciągle ją sprawdza.)

Typowe wyrażenia czasowe (now, at the moment, always)

Z present continuous często używamy charakterystycznych wyrażeń czasowych:

• Teraźniejszość bezpośrednia: now, right now, at the moment, at this moment, currently
• Teraźniejszość rozszerzona: today, this week/month/year, these days, nowadays
• Wyrażenia tymczasowości: for now, for the time being, temporarily
• Wyrażenia przyszłości: tomorrow, next week, soon
• Wyrażenia powtarzalności: always, constantly, forever

Poznaj również: Present Simple i Present Perfect

Tworzenie pytań i przeczeń w Present Continuous

Tworzenie pytań i przeczeń w czasie present continuous jest zdecydowanie prostsze niż mogłoby się wydawać. Gdy opanujemy podstawowe zasady, będziemy mogli swobodnie formułować różne typy zdań w tym czasie.

Inwersja w pytaniach

Aby utworzyć pytanie w czasie present continuous, stosujemy zasadę inwersji, czyli zamieniamy miejscami podmiot i czasownik posiłkowy „to be”. Ten prosty zabieg gramatyczny pozwala nam przekształcić zdanie twierdzące w pytające:

Zdanie twierdzące: You are reading a book. (Czytasz książkę.) Pytanie: Are you reading a book? (Czy czytasz książkę?)

W przypadku pytań ogólnych (tzw. yes/no questions) wystarczy przenieść czasownik „to be” na początek zdania. Natomiast przy tworzeniu pytań szczegółowych (wh-questions) dodajemy na początku odpowiednie słówko pytające:

• Where are you going? (Gdzie idziesz?)
• What is she doing? (Co ona robi?)
• Why are they laughing? (Dlaczego oni się śmieją?)

Przeczenia z użyciem not

Przeczenia w czasie present continuous tworzymy, dodając słowo „not” po czasowniku posiłkowym „to be”:

Zdanie twierdzące: I am working. (Pracuję.) Przeczenie: I am not working. (Nie pracuję.)

W języku mówionym często używamy form skróconych:

• am not → 'm not (Uwaga: nie istnieje skrócona forma „amn’t”)
• is not → isn’t lub 's not
• are not → aren’t lub 're not

Przeczenia brzmią następująco:

• You aren’t reading a book. (Nie czytasz książki.)
• She isn’t having breakfast. (Ona nie je śniadania.)
• They aren’t running. (Oni nie biegną.)

Przykłady pytań i przeczeń

Poniżej przedstawiam przykłady różnych typów pytań i przeczeń, które pomogą Ci lepiej zrozumieć ich tworzenie:

Pytania ogólne (yes/no):

• Am I speaking too fast? (Czy mówię za szybko?)
• Is he playing with his dog? (Czy on bawi się ze swoim psem?)
• Are we meeting on Monday? (Czy spotykamy się w poniedziałek?)

Pytania szczegółowe (wh-):

• Who is singing in the bathroom? (Kto śpiewa w łazience?)
• What are you studying now? (Czego się teraz uczysz?)
• Where is she traveling to? (Dokąd ona podróżuje?)

Przeczenia:

• I’m not taking my bag. (Nie zabieram swojej torby.)
• He isn’t looking at the stars. (On nie patrzy w gwiazdy.)
• We aren’t doing our homework. (Nie odrabiamy pracy domowej.)

Pamiętaj, że zasady tworzenia pytań i przeczeń w present continuous są konsekwentne i regularne, co ułatwia ich opanowanie.

Present Continuous – Wnioski

Podsumowując, czas Present Continuous stanowi niezwykle przydatne narzędzie w codziennej komunikacji w języku angielskim. Z pewnością zauważyłeś, że jego struktura jest stosunkowo prosta – wystarczy połączyć odpowiednią formę czasownika „to be” z głównym czasownikiem zakończonym na -ing. Pamiętaj jednak o szczególnych zasadach tworzenia formy -ing, zwłaszcza w przypadku czasowników zakończonych na -e, -ie lub z podwajaniem spółgłosek.

Warto zwrócić uwagę na różnorodne zastosowania tego czasu. Przede wszystkim używamy go do opisywania czynności wykonywanych w chwili mówienia, ale również do sytuacji tymczasowych, planów na najbliższą przyszłość czy zmian i rozwoju. Dodatkowo, Present Continuous pomaga wyrazić irytację związaną z powtarzającymi się czynnościami, szczególnie z takimi wyrażeniami jak „always” czy „constantly”.

Teraz znasz już wszystkie niezbędne informacje dotyczące budowy pytań i przeczeń w tym czasie. Pamiętaj o inwersji przy tworzeniu pytań oraz dodawaniu „not” po czasowniku posiłkowym przy przeczeniach.

Jeśli chcesz skutecznie nauczyć się języka angielskiego, zapraszamy na nasze kursy online. W ofercie znajdziesz angielski dla dorosłych, w tym angielski ogólny, angielski biznesowy, angielski zawodowy oraz angielski w pracy. Prowadzimy również zajęcia angielskiego dla dzieci i młodzieży – korepetycje z angielskiego, a także kursy przygotowujące do matury z angielskiego i egzaminu ósmoklasisty z angielskiego.