Czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, jak poprawnie powiedzieć po angielsku, że ktoś inny wykonał dla Ciebie jakąś czynność? Konstrukcja „have something done” jest właśnie tym, czego potrzebujesz, gdy chcesz wyrazić, że nie Ty sam wykonujesz daną czynność, ale zlecasz ją komuś innemu.
W języku angielskim ta szczególna struktura gramatyczna jest niezwykle przydatna, zwłaszcza gdy mówimy o usługach takich jak naprawy, sprzątanie czy strzyżenie. Konstrukcja „have something done” podkreśla doświadczenie podmiotu, a nie samą czynność. Dodatkowo, możemy ją stosować w różnych czasach, co pokazuje jej wszechstronność w gramatyce angielskiej.
Co ciekawe, w nieformalnych kontekstach możemy zamiennie używać „get something done”, która jest bardziej potocznym odpowiednikiem. Struktura ta może być również wykorzystywana do opisywania negatywnych doświadczeń, jak na przykład „I had my wallet stolen” (Ukradziono mi portfel).
W tym artykule dokładnie wyjaśnimy, czym jest konstrukcja „have something done”, jak ją poprawnie budować oraz kiedy jej używać. Nauczysz się także, jak unikać typowych błędów i poznasz praktyczne zastosowania tej struktury w codziennych sytuacjach. Zaczynajmy!
Czym jest konstrukcja have something done?
Konstrukcja have something done to niezwykle praktyczna struktura gramatyczna w języku angielskim. W przeciwieństwie do polszczyzny, gdzie nie ma bezpośredniego odpowiednika tej konstrukcji, w angielskim pozwala ona precyzyjnie wyrazić, że zleciliśmy komuś wykonanie określonej czynności zamiast robić to samodzielnie.
Kiedy używamy tej konstrukcji
Konstrukcję have something done stosujemy przede wszystkim wtedy, gdy ktoś inny wykonuje dla nas jakąś usługę. Odnosi się to do sytuacji, w których podmiot nie jest bezpośrednim wykonawcą czynności, ale jej inicjatorem i odbiorcą. Oto najczęstsze konteksty, w których używamy tej konstrukcji:
- Podczas korzystania z usług specjalistycznych:
- I’m going to have my teeth checked – Zamierzam pójść na kontrolę do dentysty.
- We had our roof repaired last summer – Zleciliśmy naprawę dachu zeszłego lata.
- Gdy opisujemy sytuacje, w których zlecamy wykonanie czegoś, czego nie potrafimy lub nie chcemy zrobić sami:
- We’re having our garden landscaped – Zleciliśmy zaprojektowanie naszego ogrodu.
- They had their wedding photos taken by a professional – Zdjęcia ślubne zrobił im profesjonalny fotograf.
- W kontekście biznesowym lub formalnym:
- The company had its accounts audited – Firma zleciła audyt swoich ksiąg.
- We need to have these documents translated – Musimy zlecić tłumaczenie tych dokumentów.
Ponadto, konstrukcji tej możemy użyć do opisywania negatywnych doświadczeń, które nam się przytrafiły, takich jak kradzież czy uszkodzenie mienia.
Różnica między samodzielnym działaniem a zleceniem
Aby zrozumieć istotę konstrukcji have something done, warto porównać ją z sytuacją, gdy sami wykonujemy daną czynność:
I wash my car once a week – Myję mój samochód raz w tygodniu. (Wykonuję tę czynność osobiście)
I have my car washed once a week – Myję mój samochód raz w tygodniu. (Ktoś myje mój samochód za mnie, np. w myjni)
Konstrukcja ta jest zatem ciekawym przykładem strony biernej. O ile w języku polskim rzadko używa się strony biernej, o tyle w angielskim ma ona szerokie zastosowanie i pozwala na subtelniejsze rozróżnienie. Dlatego warto zadać sobie pytanie: kto jest rzeczywistym wykonawcą czynności? Jeśli powierzasz zadanie specjaliście, który naprawia Twój samochód czy obcina Ci włosy, to właśnie wtedy powinieneś użyć konstrukcji have something done.
Ta struktura podkreśla, że podmiot jest inicjatorem akcji, ale nie wykonuje jej osobiście. Jest to kluczowe rozróżnienie w języku angielskim, które pozwala precyzyjnie wyrazić relacje i odpowiedzialności w różnych sytuacjach życiowych i zawodowych.
Jak zbudować zdanie z have something done
Budowa zdania z konstrukcją have something done opiera się na prostym schemacie, który pozwala wyrazić, że ktoś wykonał dla nas pewną czynność. Przyjrzyjmy się, jak tworzyć takie zdania poprawnie.
Schemat gramatyczny
Podstawowa struktura konstrukcji have something done wygląda następująco:
Podmiot + have + rzeczownik/dopełnienie + czasownik w formie past participle
W praktyce oznacza to, że najpierw umieszczamy podmiot (osobę zlecającą czynność), następnie czasownik have w odpowiedniej formie, potem rzecz lub obiekt, którego dotyczy czynność, a na końcu czasownik w formie imiesłowu biernego (past participle).
Zmiana formy czasownika have
Czasownik have zmienia swoją formę w zależności od czasu gramatycznego i osoby:
- Czas teraźniejszy: have/has (I have, she has)
- Czas przeszły: had
- Czas przyszły: will have
- Czasy ciągłe: am/is/are having, was/were having
- Czasy perfect: have/has had, had had, will have had
Ponadto, w konstrukcji z czasownikami modalnymi używamy formy podstawowej have: must have, should have, can have.
Przykłady w czasie teraźniejszym i przeszłym
Czas teraźniejszy:
- I have my car serviced every year. (Co roku oddaję samochód do przeglądu.)
- She has her hair cut every month. (Ona co miesiąc ścina włosy.)
- We are having our house painted now. (Malują nam teraz dom.)
Czas przeszły:
- I had my teeth checked yesterday. (Wczoraj byłem u dentysty na kontroli.)
- They had their roof repaired last summer. (Naprawili dach zeszłego lata.)
- We were having our garden landscaped when it started raining. (Projektowano nam ogród, kiedy zaczęło padać.)
Częste błędy do uniknięcia
- Niepoprawna forma czasownika głównego – zawsze używaj past participle:
- Błędnie: I had my hair cutting.
- Poprawnie: I had my hair cut.
- Pominięcie czasownika have:
- Błędnie: I my car repaired.
- Poprawnie: I had my car repaired.
- Nieprawidłowy szyk wyrazów:
- Błędnie: I had repaired my car.
- Poprawnie: I had my car repaired.
- Użycie „to” po have:
- Błędnie: She had to her dress altered.
- Poprawnie: She had her dress altered.
Zastosowanie konstrukcji have something done w praktyce
W praktyce konstrukcja have something done znajduje szerokie zastosowanie w codziennych sytuacjach. Przyjrzyjmy się, jak możemy ją wykorzystać w różnych kontekstach komunikacyjnych.
Zlecanie usług (np. fryzjer, mechanik)
Konstrukcja ta jest idealna do opisywania sytuacji, w których korzystamy z usług specjalistów. Przede wszystkim używamy jej, gdy chcemy podkreślić, że ktoś inny wykonuje dla nas określoną czynność:
- I will have my hair cut – Będę miała obcinane włosy (u fryzjera)
- We had our bathroom renovated last year – Mieliśmy łazienkę remontowaną rok temu
- She has her nails done every week – Ona robi manicure co tydzień
W takich przypadkach kładziemy nacisk na rezultat czynności, a nie na jej wykonawcę. Kiedy mówimy I will have my car washed, wyraźnie komunikujemy, że to nie my będziemy myć samochód, lecz zlecimy tę usługę np. w myjni.
Opisywanie negatywnych doświadczeń
Konstrukcja have something done służy również do opisywania nieprzyjemnych sytuacji, które nam się przytrafiły:
- I had my phone stolen the other day – Parę dni temu ukradziono mi telefon
- She had her passport taken away – Zabrano jej paszport
- We had our car damaged in the parking lot – Uszkodzono nam samochód na parkingu
W tych przypadkach podmiot doświadcza negatywnej sytuacji, której nie planował ani nie chciał. Często konstrukcja ta jest jedynym precyzyjnym sposobem wyrażenia takiej sytuacji w języku angielskim.
Użycie w pytaniach i instrukcjach
Konstrukcję have something done stosujemy także w pytaniach i instrukcjach:
W pytaniach:
- Did you have your car serviced? – Czy oddałeś samochód do serwisu?
- Have you had your hair cut yet? – Czy już byłeś u fryzjera?
W instrukcjach:
- Have the package delivered to my office – Niech przesyłka zostanie dostarczona do mojego biura
- Could you have the dishes done by the time I get home? – Czy mógłbyś umyć naczynia, zanim wrócę do domu?
Warto pamiętać, że w pytaniach stosujemy zasady tworzenia pytań obowiązujące w danym czasie gramatycznym, najczęściej przez inwersję lub użycie operatorów do/does/did.
Natomiast w instrukcjach konstrukcja ta pozwala precyzyjnie określić, co ma zostać wykonane, nie wskazując bezpośrednio wykonawcy – ważny jest sam efekt końcowy.
Przeczytaj również: Mowa zależna angielski
Have sth done – Alternatywy i rozszerzenia
Angielski oferuje więcej niż jedną konstrukcję do wyrażenia, że ktoś wykonał dla nas pewną czynność. Oprócz have something done istnieją alternatywy, które warto poznać, aby wzbogacić swój język i dostosować wypowiedzi do różnych sytuacji komunikacyjnych.
Konstrukcja get something done
Konstrukcja get something done funkcjonuje na takich samych zasadach gramatycznych jak have something done. Budujemy ją analogicznie:
Podmiot + get + rzeczownik/dopełnienie + czasownik w formie past participle
I need to get my car washed – Muszę umyć samochód (w myjni). She got her nails done yesterday – Wczoraj zrobiła sobie paznokcie.
Struktura ta ma dokładnie takie samo znaczenie jak have something done – również wyraża, że ktoś wykonał dla nas określoną usługę.
Różnice między have a get
Chociaż obie konstrukcje są podobne znaczeniowo, istnieją między nimi subtelne różnice:
- Stopień formalności: have something done jest bardziej formalne i częściej występuje w języku pisanym oraz oficjalnych sytuacjach; get something done jest typowe dla mowy potocznej.
- Nacisk znaczeniowy: have podkreśla sam proces zlecenia czynności, natomiast get kładzie większy nacisk na osiągnięcie rezultatu.
- Elastyczność gramatyczna: have można stosować we wszystkich czasach, podczas gdy get najczęściej pojawia się w czasie teraźniejszym i przeszłym.
Kiedy używać get zamiast have
Konstrukcji get something done używamy przede wszystkim:
- W mowie codziennej i nieformalnych sytuacjach
- Gdy chcemy podkreślić ukończenie zadania: We finally got our car repaired (W końcu naprawiliśmy nasz samochód)
- W sytuacjach wymagających wysiłku lub przezwyciężenia trudności
- W wyrażeniach idiomatycznych: Let’s get this done! (Załatwmy to!)
Konstrukcja have someone do something
Istnieje również pokrewna konstrukcja have someone do something, która różni się nieco od głównej struktury:
Podmiot + have + osoba + bezokolicznik bez to
Ta forma pozwala wyraźnie wskazać, kto wykonuje czynność: I had the electrician look at my broken light – Poprosiłem elektryka, żeby sprawdził moje zepsute światło. The teacher had the students write the answers on the whiteboard – Nauczyciel kazał uczniom napisać odpowiedzi na tablicy.
Konstrukcja ta wyraża, że podmiot nakłonił kogoś do wykonania pewnej czynności, często poprzez prośbę, polecenie lub zapłatę. W przeciwieństwie do have something done, która podkreśla sam fakt wykonania usługi, ta forma akcentuje osobę wykonującą zadanie.
Konstrukcja have something done – Wnioski
Poznanie konstrukcji have something done znacząco poszerza nasze możliwości komunikacyjne w języku angielskim. Dzięki tej strukturze gramatycznej możemy precyzyjnie wyrazić, że zleciliśmy komuś wykonanie pewnej czynności, co często jest trudne do oddania w języku polskim.
Przede wszystkim warto zapamiętać, że poprawne zastosowanie tej konstrukcji wymaga użycia formy past participle czasownika głównego. Choć początkowo może wydawać się to skomplikowane, regularne ćwiczenie tej struktury sprawi, że stanie się ona naturalnym elementem naszych wypowiedzi.
Konstrukcja ta znajduje zastosowanie w niezliczonych sytuacjach życia codziennego – od zlecania usług specjalistycznych, przez opisywanie negatywnych doświadczeń, aż po wydawanie instrukcji. Niewątpliwie znajomość tej struktury sprawia, że brzmimy bardziej naturalnie i pewnie w języku angielskim.
Pamiętajmy również o alternatywnych konstrukcjach, takich jak get something done, która stanowi mniej formalny odpowiednik w sytuacjach codziennych. Każda z tych struktur ma swoje niuanse i odpowiednie konteksty użycia, dlatego warto znać je wszystkie.
Na koniec warto podkreślić, że opanowanie konstrukcji have something done to nie tylko kwestia poprawności gramatycznej, ale także umiejętność wyrażania subtelnych różnic znaczeniowych. Dzięki temu nasza komunikacja staje się bardziej precyzyjna i efektywna. Używajmy zatem tej konstrukcji regularnie, a z czasem stanie się ona naturalnym elementem naszego językowego repertuaru.
Jeśli chcesz jeszcze lepiej opanować gramatykę angielską i swobodnie wykorzystywać takie konstrukcje jak have something done, zapraszamy na kursy w naszej szkole językowej – „Angielski dla dorosłych” lub „Angielski dla dzieci”.
